หลายคนที่อยากลองวาดภาพสีน้ำมัน อาจสงสัยว่า สีน้ำมันเหม็นมากรึเปล่า? สีน้ำมันเป็นอันตรายต่อสุขภาพใช่มั้ย?
สิ่งที่ทำให้มีกลิ่นหรือมีผลต่อสุขภาพผู้วาด มีดังนี้ค่ะ
1. มีเดียม (สื่อผสม) มีกลิ่น + มีผลต่อสุขภาพ
กลิ่นเหม็นจากสีน้ำมัน ส่วนใหญ่มาจากมีเดียม โดยเฉพาะน้ำมันสน (Turpentine) ที่ใช้ล้างพู่กันและละลายสี ถ้าสูดไอระเหยของน้ำมันสนเข้าไป สิ่งแรกที่รู้สึกคือเวียนหัว ถ้าสูดเข้าไปบ่อยๆ ปอดพังค่ะ ยิ่งคนเป็นหอบหืดไม่ควรใช้เลยค่ะ
ปัจจุบันคนวาดรูปจะใช้มีเดียมอื่นแทน คือ OMS - Odorless Mineral Spirit (บางยี่ห้อใช้ชื่อว่า Sansodor / Odorless Solvent) ซึ่งตัวนี้แทบไม่มีกลิ่นเลย ไม่เหม็นแน่นอน --- แต่ๆๆๆ ไอระเหยของมันก็ยังมีผลต่อสุขภาพอยู่ดี (แต่น้อยกว่า Turpentine มาก) ดังนั้นเวลาเขียนสีน้ำมันจึงต้องเปิดหน้าต่างให้โล่งๆ ระบายอากาศ เพียงเท่านี้ก็เขียนได้สบายปลอดภัยแล้ว ถ้าเขียนในห้องปิดหรือระบายอากาศไม่พอ ต่อให้ใช้ OMS ที่ไม่มีกลิ่น จะรู้สึกได้ว่าเวียนหัวค่ะ
นอกจากนี้ มีเดียมพวกอัลขิด Alkyd ที่ช่วยให้แห้งเร็ว เช่น ลิควิน หรือ วานิช ก็มีกลิ่นที่มีผลต่อสุขภาพเช่นกันค่ะ
ทางแก้ A. วาดในห้องที่ระบายอากาศเพียงพอ
ส่วนใหญ่เราใช้วิธีนี้กัน ควรมีหน้าต่างหรือประตูอย่างน้อย 2 บานให้อากาศเข้าและออก อาจเปิดพัดลมจ่อช่วยไล่อากาศออกอีกทางหนึ่งด้วย
B. เลิกใช้มีเดียมที่เป็นพิษ แต่เปลี่ยนไปใช้ตัวอื่นแทน
ต่างประเทศมีคนใช้ Walnut oil กับ Safflower Oil แทน OMS ในการล้างพู่กัน แต่ผู้เขียนไม่เคยลองไม่ทราบว่าเป็นยังไง ใครเคยลองมาบอกกันด้วยนะคะ ^^
---
2. น้ำมัน
มีกลิ่นน้ำมัน + ไม่มีผลต่อสุขภาพ
น้ำมันที่เป็นสื่อผสม และน้ำมันที่ผสมอยู่ในหลอดสี จะมีกลิ่นน้ำมัน ที่บางคนก็ว่าเหม็นเวียนหัว บางคนก็ว่าหอมดี แต่กลิ่นน้ำมันไม่ได้มีผลเสียต่อสุขภาพ
---
3. เม็ดสี
เม็ดสีส่วนมากไม่เป็นพิษ
ส่วนน้อยที่เป็นพิษ เช่น แคดเมียม , โคบอลต์, เลดหรือตะกั่ว ,ฯลฯ
โดยเม็ดสีที่เป็นพิษ จะส่งผลต่อร่างกาย ทางการกิน (คนปกติคงไม่กินสีกันเนอะ ยกเว้นมือเปื้อนไม่ล้างมือแล้วไปจกขนมกิน) และทางการสูดดมฝุ่นละอองของเม็ดสี (เช่น การใช้กระดาษทรายขัดสีจนเกิดฝุ่นละออง หรือ คนที่บดสีใช้เองจากผง Pigment) การเปิดหลอดสีแล้วสูดดมไม่ได้ส่งผลเสียอะไร เพราะหลอดสีที่ขายกันเม็ดสีถูกบดผสมกับน้ำมันสำเร็จแล้ว ไม่ได้เป็น particle ฝุ่นละอองเล็กๆ
การสัมผัสสีที่เป็นพิษโดยตรงทางผิวหนัง ยังไม่มีผลวิจัยที่ชัดเจนว่าส่งผลเสียต่อสุขภาพ ศิลปินหลายคนก็มือเปื้อนสี Cadmium Red / Cobalt Blue กันโครมๆ ก็ยังไม่ตายนะคะ ยกเว้นสารตะกั่วที่ต้องระวัง เพราะศิลปินในอดีตหลายคนตายเพราะเจ้าตัวนี้มาแล้ว ไม่ว่าจะเป็น Caravaggio , Michelangelo, Goya, Van Goh และอื่นๆ อีกที่สงสัยว่าตายเพราะพิษจากสารตะกั่ว
ก็สีที่เหล่ามาสเตอร์ใช้ในสมัยก่อนเป็นพิษกันหนักมาก เช่น Lead White , Naples Yellow, Vermillion ทั้งตะกั่ว ทั้งปรอทมาเต็ม!! แถมบางคนก็มีพฤติกรรมแปลกๆ เช่น Van goh ชอบดูดพู่กัน , Nicolai Fechin ชอบเลียเกรียงให้เปียกน้ำลายก่อนวาด สารพิษเข้าปากไปเต็มๆ เป็นพฤติกรรมที่ไม่ควรเลียนแบบนะคะ เม็ดสีที่เราใช้กันในปัจจุบัน ปลอดภัยกว่าสมัยก่อนมากค่ะ ถ้าเรากังวลเรื่องสารพิษก็อย่าเลือกใช้เม็ดสีที่เป็นพิษ หรือใส่ถุงมือเวลาวาด หรือล้างมือบ่อยๆ
---
วาดภาพสีน้ำมันให้ปลอดภัย
1. วาดอยู่ในที่ระบายอากาศ 2. ถ้าใช้สีที่เป็นพิษ สวมถุงมือ หรือล้างมือให้สะอาดเรื่อยๆ ค่ะ
ชอบบทความนี้มาก ขอบคุณค่ะ